Onze samenwerking met het Wasven in Eindhoven laat zien dat dát kan. Deze samenwerking begon klein. Een klant-leverancier setting. Maar is zeker niet toevallig uitgegroeid tot een echte commerciële leveranciersrelatie. Daar liggen idealen achter; Eenzelfde soort DNA.
Ik spreek Alfred van Kempen (mede-initiatiefnemer en bestuurder van het Wasven), Maarten van Zelst (directeur Van Zelst) en Cees Midden, vrijwilliger en vakspecialist in de koffiebranderij van het Wasven) over dit DNA en de samenwerking die hen tot meer in staat stelt.
Het Wasven
De basis voor het Wasven is gelegd in 1998 door een groep vrijwilligers uit de buurt, verenigd in actiegroep ‘de beuk erin’. Doel was het behouden van groen en biodiversiteit in hun omgeving; Eindhoven. Bijna 10 jaar later ontstond de organisatie het Wasven door de aankoop van de monumentale Wasvenboerderij. Nu is het een organisatie met eigen tuinderij, horeca, winkel, bakkerij, koffiebranderij en vergaderlocatie. En is het ook nog een zorginstelling.
Alfred legt me uit hoe dat werkt, al die verschillende disciplines onder één dak. Hij geeft aan: ‘Het Wasven werkt met een kern van vakmensen, een grote groep vrijwilligers en deelnemers in de tuinen, de horeca, de bakkerij en de eigen koffiebranderij. Met elkaar runnen wij de organisatie.” Deelnemers? vraag ik. “Ja, dat is de zorgtak” geeft Alfred aan, “Bij ons kunnen mensen met een verstandelijke beperking hun dagbesteding invullen. Wij noemen hen deelnemers”. Wat een goede naam zeg ik, want door dit werk hebben ze waarschijnlijk weer meer het gevoel deel te nemen aan de maatschappij.
Jazeker, dit is altijd een van onze doelen geweest, het samen doen. Met en voor iedereen in de buurt. Deze mix van mensen is heel bijzonder, dat zie je niet veel.
En toch winstgevend? “Vanaf dag 1 moesten wij onze eigen broek ophouden, er was geen subsidie. We moesten wel inventief zijn. Wij varen bij de drie P’s; people, planet, profit. Deze P’s houden we in balans. De betekenis hiervan zit in het DNA van al onze mensen. Het is echt maatschappelijk ondernemen. Ondernemen vanuit idealen maar met basisvoorwaarden zoals een goede prijs en kwaliteit van je producten.”
Het samen doen zit niet alleen bij het Wasven in het DNA, ook van Zelst is een organisatie van de 3 P’s.
Dezelfde taal
Dat beide organisaties veel met elkaar gemeen hebben was iets wat al snel bleek. En dat zorgde voor meer en meer samenwerking. Zoals Maarten van Zelst aangeeft: “Als je dezelfde taal spreekt zijn bruggetjes snel gelegd.” Dat zijn kleine initiatieven zoals een relatiegeschenkje, gemaakt door de bakkerij van het Wasven. Maar ook het, tot nu toe, grootste project samen; Een eigen koffie voor het 45 jarig jubileum van Van Zelst. Maarten van Zelst ontwikkelde de koffie samen met Cees Midden, die op vrijwillige basis de koffiebranderij runt bij het Wasven.
De lijntjes zijn kort en Maarten loopt bij Cees binnen alsof hij aan de keukentafel een kop koffie komt drinken.
We branden samen. Soms ook voor de lol. Dan branden we wat en proeven we wat.
En daar komen mooie dingen uit. Zoals dus de Jubileumkoffie. De Ethiopische Sidamo is met trots aan het commerciële assortiment van Van Zelst toegevoegd. Maarten geeft aan: “De koffie is het resultaat van een samenwerking tussen twee bedrijven met dezelfde idealen; duurzaam, klimaatneutraal, sociaal en biologisch.”
Ook Cees heeft van Zelst leren kennen als een bedrijf met dezelfde taal en eenzelfde DNA. Hij vertelt me: “Ik vind Van Zelst een heel opvallend bedrijf. Qua mensen, duurzaamheid én sociaal ondernemen. Je merkt dat de mensen het echt menen en wat ze doen serieus nemen.“ Hij gaat verder,
Onze samenwerking is echt gebaseerd op de overstijgende waarden en het verhaal en zo kun je met elkaar uitdagingen aan en een duurzame relatie opbouwen.
Professionaliteit
Wil je kwaliteit bereiken dan is professionaliteit belangrijk. Eigenlijk de vierde P in dit verhaal, als je het mij vraagt. Cees Midden brandt elke donderdag heel wat kilo’s koffie voor de verkoop, onder andere voor van Zelst. Dat niet alleen, hij is sinds het begin betrokken geweest bij de professionalisering van het buurtinitiatief en later de koffiebranderij.
In 2007 is er een adviesraad in het leven geroepen om aan de uit- en opbouw van het Wasven bij te dragen. “Ik werd gevraagd vanuit mijn functie als hoogleraar aan de TU. De adviesraad bestond uit vertegenwoordigers uit onder andere het bedrijfsleven, de wetenschap en de gemeente.” Door tijdgebrek heeft zijn inzet na de adviesraad even stilgelegen, maar in 2014 ging hij met pensioen. Al snel was hij terug bij het Wasven en begon hij aan de opbouw van de koffiebranderij. Voor hem komen hier heel veel dingen samen. Zijn hobby (koffie dus), zijn betrokkenheid bij het milieu en, vanuit zijn eerdere werk, het overdragen van kennis. Ook Cees heeft het in ons gesprek over het belangrijke DNA van de organisatie; “Veel hangt af van wat individuen bij kúnnen en wíllen dragen. Wij werken met meer dan 150 vrijwilligers in de organisatie, en toch is er een hoge mate van professionaliteit. We weten allemaal wat ons doel is en hoe we dat elke dag kunnen bereiken.”
Ook Maarten van Zelst ziet die professionaliteit. Over zijn samenwerking met Cees zegt hij:
Cees heeft alle papieren en heeft zich helemaal in dit project gestort. Hij weet ontzettend veel en brengt kennis met passie over. Het is absoluut geen amateurisme. De kwaliteit is hoog, en dat is ook nodig, aangezien je commercieel ook je doelen hebt te halen.
Meer voor elkaar
De nauwe samenwerking en overstijgende idealen zorgen ook voor kruisbestuiving en inspiratie. Je kunt elkaar echt inspireren. Alfred geeft aan: “Van Zelst is al erg ver met het doorvoeren van duurzaamheid in hun bedrijfsprocessen. Denk daarbij aan recycling, duurzame verpakkingen en duurzaam transport. Wij zijn daar ook mee bezig vanuit onze kernactiviteiten. Zo hebben we het Greenkey keurmerk voor duurzame bedrijfsvoering en het EKO keurmerk voor biologisch voedsel Het helpt dan als iemand in jouw omgeving dezelfde weg bewandeld en je iets van elkaar kan leren.“
En zo ben je, voordat je het weet, steeds meer en meer met elkaar aan het bijdragen. Precies dat vraagstuk waar veel bedrijven mee worstelen. Meer voor elkaar krijgen kan dus zeker. Commercieel en organisatorisch, maar ook echt voor elkaar, in een bijdrage aan de maatschappij.
Maatschappelijk ondernemen kan. Zeker als je gelijkgestemden om je heen verzamelt. Maarten:
Natuurlijk zijn wij commercieel, maar ik word wel heel erg blij van mensen helpen en op een positieve manier bijdragen aan onze omgeving en de wereld. Dat zijn de kersen op de taart. En dit kan dus óók commercieel. Het werkt.